سرویس جهان مشرق - در کنار اخبار آشکار و تحلیل‌های روزمره در دنیای بین‌الملل، اخباری در لابه‌لای فضای سایبری وجود دارد که یا دیده نمی‌شود و یا کمتر مورد توجه نخبگان، تحلیل‌گران و مخاطبین قرار می‌گیرد؛ مشرق با استفاده از رصد و منابع خاص، اخبار ویژه دنیای بین‌الملل را برای مخاطبین عرضه می‌کند.

*******

** تلاش آل سعود برای آزادی رانندگی زنان

بحث اجازه رانندگی به زنان که به یکی از مهمترین دغدغه‌های جناح لیبرال عربستان تبدیل شده است این روزها به شکل مکرر توسط رسانه‌های دولت و شبه دولتی عربستان مطرح می‌شود و نمایندگان مجلس عربستان نیز در این باره با اشاره به نیاز به امر پادشاه برای رفع این ممنوعیت؛ از پادشاه درخواست حکم به اجازه به زنان برای رانندگی می‌کنند.

اما ممنوعیت رانندگی زنان که بر اساس شریعت وهابی در عربستان به آن حکم شده است موافقان بسیاری نیز در میان جامعه سنتی و مذهبی عربستان دارد و در حالی که دولت آمادگی کامل برای رفع این ممنوعیت را دارد به نظر می‌رسد که آل سعود در حال آزمایش فضا و عکس العمل جناح سنتی و مذهبی عربستان برای رفع این ممنوعیت است و از این رو در این ایام با پوشش وسیع این درخواست اجتماعی در رسانه‌ها به دنبال بررسی بازخوردهای آن در جامعه مذهبی و برنامه ریزی برای دیگر گامهای لیبرال کردن جامعه عربستان طبق سند 2030 می‌باشد.

** فشار اروپا به عربستان برای عدم گسترش جنگ به الحدیده

شواهد حاکی از فشار بین المللی برای عدم گسترش جنگ عربستان و یمن به دریای سرخ می‌باشد. پس از اینکه در هفته گذشته رسانه‌های عربستان با پوشش وسیع از حمله قریب الوقوع و همه جانبه نیروهای ائتلاف به بندر الحدیده یمن خبر دادند روز جمعه حمد العسیری سخنگوی این ائتلاف با چرخشی آشکار اعلام کرد که عربستان فعلاً قصد حمله به حدیده را ندارد.

از مهمترین دلایل این عقب نشینی می‌توان به قدرت انصارالله برای برهم زدن امنیت کشتی‌های تجاری اروپا در دریای سرخ اشاره کرد که عدم توانایی نیروهای ائتلاف عربی در مقابله با این توان انصارالله موجب فشار اروپا به عربستان برای عدم گسترش جنگ به آبهای دریای سرخ می‌باشد. هم اکنون بندر الحدیده در غرب یمن و در کنار آبهای دریای سرخ مهمترین راه دسترسی انصارالله به خارج از محاصره عربستان می‌باشد که البته با محاصره شدید این بندر توسط نیروهای ائتلاف همین مسیر هم به شدت تحت کنترل است.

** اروپا و آفریقا، اهداف صنایع دفاعی رژیم صهیونیستی

ژنرال میشل بن-باروخ (Michel Ben-Baruch)، رئیس سازمان صادرات نظامی اسرائیل (Sibat)، در 29 مارس اعلام کرد که صادراتش در سال 2016 با افزایش 12 درصدی به 6.5 میلیارد دلار رسیده است.

بخش دفاعی اسرائیل وضعیت خوب فروش در سال گذشته را عمدتاً مدیون دو چیز است: یکی گروه‌های اسرائیلی فعال در آفریقا، بالاخص در نیجریه و دیگری موج حملات اسلام‌گراها در اروپا، بالاخص حملات «گرگ‌های تنها». این دو عامل فروش تکنولوژی اسرائیل که در چند سال گذشته برای مقابله با چنین حملاتی پدید آمده را افزایش داده است.

وزارت جنگ اسرائیل اعلام کرده که مجوز صادرات را برای تقریباً 160 کشور، شامل 10 کشور جهان عرب، صادر کرده است.

** انتصابات جدید و تشدید بحران جانشینی

در حالی که رسانه‌های عربستان سعی دارند دستور ملک سلمان در افزایش دستمزدها را مورد توجه قرر دهند، انتصاب‌های جدید سلمان محمد بن سلمان، مهم‌ترین قدم را در دور کردن بن نایف از جانشینی پادشاه برداشت.

در این میان، انتصاب خالد بن سلمان، به عنوان سفیر جدید عربستان در آمریکا نیز با توجه به اینکه مسیر جانشینی سلمان از واشنگتن می‌گذرد، راه را بر بن نایف بست.

بن سلمان با تأسیس شورای امنیت ملی در موازات مجلس امور سیاسی و امنیتی که در اختیار بن نایف بود و قرار دادن محمد الغفیلی در رأس این مجلس سعی کرد محاصره پسر عمویش را تنگ‌تر کند.

بن سلمان با انتصاب العسیری به عنوان جانشین مرکز استخبارات عربستان که مهمترین مرکز در تضمین مناصب در عربستان است و نیز قرار دادن برادر دیگرش به عنوان جانشین سعود بن نایف بن عبدالعزیز امیر منطقه الشرقیه حلقه محاصره بن نایف را به شدت تنگ کرده است.

در حوزه انرژی هم بن سلمان با تأسیس وزارت امور انرژی و سپردن آن به دیگر برادرش یعنی عبدالعزیز بن سلمان تسلط خود بر حوزه انرژی و درآمدهای عربستان را نیز افزایش داد.

با این حساب تمامی مناصب مهم حکومتی در عربستان در دست خانواده کوچک سلمان قرار گرفت.

انتصابات جدید به وضوح نشان می‌دهد که عامل اصلی در این انتصابها علاوه بر نزدیک بودن به بن سلمان انتصاب خانوادگی به سلمان می‌باشد که نشان از تلاش جناح سلمانی برای تسلط بر عربستان با وجود حضور دیگر بازماندگان خاندان عبدالعزیز است.

** یوستون، مغز متفکر اطلاعات عملیات سپر فرات سازمان اطلاعات ترکیه

عملیات سپر فرات، عملیات نظامی ارتش ترکیه علیه داعش، پس از هفت ماه به پایان رسید. زکائی آک‌سکالی (Zekai Aksakali)، ژنرال نیروهای ویژه که مسئول این عملیات بود، توسط دولت ترکیه به صورت علنی مورد قدردانی قرار گرفت اما از بازیگر دیگر اصلی این عملیات نامی به میان نیامد. صادق یوستون (Sadik Ustun)، معاون مدیر میت، سازمان ملی اطلاعات، مسئول ابعاد اطلاعاتی این عملیات بود.

سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و دیگر کشورهای غربی که با یوستون، عضو سابق نیروهای ویژه، تعاملاتی داشته‌اند، وی را یکی از سرسخت‌ترین تندروهای آنکارا توصیف می‌کنند.

یوستون پس از اینکه در سال 2007 از ارتش بازنشسته شد، مدتی کوتاه یک ارتش خصوصی را با ابراهیم جواهر راه‌اندازی کرد. ابراهیم جواهر فعال حوزه کسب کار و از افراد نزدیک به رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، است که ریاست شرکت جواهر هولدینگ (Cevahir Holding) را بر عهده دارد. پس از اینکه شرکت فروخته شد، یوستین در سال 2012 به سازمان میت پیوست تا مسئول سوریه، نبرد علیه داعش و علیه کردهای یگان‌های مدافع خلق (YPG)، شده و تحرکات جنبش فتح‌الله گولن را که وی به طور اخص مخالفش است، زیر نظر بگیرد. گفته می‌شود که وی دوست نزدیک هولوسی آکار (Hulusi Akar)، فرمانده ستاد مشترک ارتش ترکیه، است.

** بعد از عربستان؛ گزینه جایگزین مناسب برای آمریکا کیست؟

امارات متحده عربی به عنوان شریک تاریخی منافع آمریکا، به اعتقاد پژوهشگران می‌تواند با افول عربستان، گزینه مطلوبی برای پیگیری سیاست‌های آمریکا در منطقه باشد.

امارات، نقش کلیدی در روی کار آمدن عبدالفتاح السیسی، کاهش نفوذ بین‌المللی قطر و تشکیل ائتلاف نظامی علیه داعش را ایفا نموده است که البته به دلیل اقتصاد متنوع‌تر و فرمانبرداری سیاسی می‌تواند گزینه ایده‌آلی برای دولتمردان آمریکا پس از افول حکومت آل‌سعود باشد.

** تلاش بن نایف برای مقابله با پروژه بن سلمان

در نخستین عکس العمل محمد بن نایف ولیعهد عربستان در برابر دستورات پادشاه عربستان و انتصابات جدید وی که به وضوح زمینه چینی برای تسلط جناح سلمانی بر قدرت در آینده عربستان است، بن نایف با نماینده ویژه ترامپ در مسئله مبارزه با داعش در خاورمیانه دیدار کرد که در اتفاقی نادر الحمیدان رئیس سازمان اطلاعاتی عربستان نیز در این دیدار حاضر بود.

از انتصاب العسیری به عنوان جانشین سازمان اطاعات عربستان به وضوح می‌توان دریافت که نفوذ بن نایف در این بخش از حکومت عربستان بسیار بالا است و بن سلمان نخستین قدم را برای تحت کنترل در آوردن این مجموعه برداشته است.

از شواهد به وضوح می‌توان دریافت که جنگ قدرت بر سر جانشینی سلمان در عربستان بسیار بالا گرفته است و در آینده باید منتظر عکس العمل های شدیدتر جناح بن نایف در داخل حکومت عربستان بر ضد این انقلاب خاموش باشیم.

** تغییر و تحول در جامعه اطلاعاتی اردن در بحبوحه مناقشه داخلی

در 30 مارس، ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، با معرفی ژنرال عدنان عصام الجندی به عنوان ریاست سازمان قدرتمند اداره اطلاعات ملی (GID)، آخرین گام‌ها را در تغییرات سیستم امنیتی که از سه ماه پیش آغاز شده بود، برداشت. پس از مجموعه حملاتی که توسط داعش در کشور انجام گرفته و به حمله ماه دسامبر در کرک منتهی شد، خشم و نارضایتی سرویس‌های امنیتی را در بر گرفت. پیش‌تر عبدالله در واکنشی اولیه محمد فریحات را در اواخر سال گذشته به عنوان فرمانده جدید ستاد مشترک معرفی کرده بود.

فیصل الشوبکی، رئیس قبلی اداره اطلاعات ملی، به دلیل آنچه که روش‌های مدیریتی نامنظم و غیرقابل پیش‌بینی نامیده شد، به شدت تحت انتقاد قرار گرفته بود. وی چند سال پیش تعدادی از دستیاران ارشد سرویس اطلاعاتی را اخراج کرده بود. یکی از این مردان الجندی بود که اکنون در قامت یک پیروز بازگشته است.

** ترویج همجنسگرایی در ایران با تقویت سیاستمداران میانه‌رو

منبع اطلاعاتی اعلام کردند آمریکا به دنبال رواج همنجسگرایی در ایران است، بر این گزارش، باتوجه به تلاش‌های ایدئولوژیک و دینی ایران برای مبارزه با همجنس گرایی در این کشور، ایالات متحده باید به منظور تثبیت فرهنگ همجنس گرایی در این کشور ابزارهای مختلفی را در اختیار بگیرد. بدین منظور واشنگتن به منظور مقابله با تلاش‌های ضد همجنس گرایی نه تنها باید به اقدامات سخت مانند تحریم‌های اقتصادی روی بیاورد بلکه با تقویت سیاستمدارن میانه رو که به دنبال فرهنگ جایگزین هستند، این مهم را تحقق ببخشد.

** دهلی‌نو از همکاری با تهران عقب نشینی کرد

بر اساس اطلاعات منابع ما، دهلی‌نو در تلاش برای جلب نظر مساعد دولت ترامپ از چندین شرکت دولتی هندی درخواست کرده که پروژه‌های عمرانی خود در منطقه آزاد تجاری بندر چابهار، در جنوب شرقی ایران را کند و یا حتی متوقف سازند.

وقتی نارندرا مؤدی، نخست‌وزیر هند، در می 2016 به تهران رفت، تعدادی توافق دو جانبه با منطقه آزاد، بالاخص توسط بانک صادرات و واردات هند، منعقد شد که نشان دهنده روابط حسنه دو کشور بود.

دولت هند اعلام کرد به محض اینکه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران برداشته شود، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در این منطقه انجام خواهد داد.

شرکت‌های غول‌آسای هندی شامل شرکت ملی آلومینیوم (NALCO) و شرکت مواد شیمیایی و کودسازی راشتریانا (RCF) به شدت تشویق به سرمایه‌گذاری شدند.

اکنون، هند واهمه دارد که این پروژه‌ها دولت ترامپ را که رویکرد سردی در قبال ایران دارد، ناراحت کنند. هند هنوز برای اینکه مبادلات خود را به جای روپیه با یورو انجام دهد، منتظر اجازه واشنگتن است. دهلی، چند ماه پیش، دنبال یک بانک کارگزار اروپایی بود که بتواند عملیات جبران پولی برای ریال ایران را انجام دهد.

** نگرانی مقامات مالزی از گسترش وهابیت در این کشور

تمایل مالزی به جذب کمک مالی عربستان، مانع از نگرانی مقامات این کشور از گسترش وهابیت در مالزی نشده است. مالزی مجبور است نفوذ مذهب وهابی را بدون ضربه زدن به روابط دوجانبه کنترل نماید.

براین اساس، در سال 2015، شورای ملی فتوای این کشور اعلام کرد که مذهب وهابی برای مالزی مناسب نیست. مقامات مالزی نگرانند که نفوذ عربستان و مذهب وهابی در این کشور، اختلاف مذهبی در این کشور را تشدید نماید. لذا هم اکنون، دو راهی افزایش روابط با عربستان سعودی و اجرا و یا توقف موافقت‌نامه‌های اخیری که در سفر سلمان به مالزی صورت گرفته، می‌تواند برای نجیب رزاق، یک خطر سیاسی در انتخابات سال 2018 باشد؛ چراکه ممکن است مخالفان او ادعا کنند که او آینده و منافع ملی بلندمدت مالزی را فدای منافع کوتاه‌مدت کرده است

** تسامح حاکمیت سعودی و رواج همجنسگرایی در عربستان

با وجود مخالفت صریح قانون داخلی در عربستان، همجنسگرایی به صورت مهار نشده و پررنگی در برخی نقاط سعودی وجود دارد.

در شهرهای چون ریاض و جده، گروه‌های مردان همجنسگرا به راحتی قابل مشاهده هستند؛ اما تا جایی که زنان و مردان همجنسگرا به هنجارهای وهابیت، احترام بگذارند، حکومت آزادی قابل ملاحظه‌ای برای آنها قائل خواهد بود تا جایی که برخی، ریاض را بهشت همجنس گرایان می‌دانند.

گستردگی انحراف در سعودی را نمی‌توان به ضعف در اجرای قانون نسبت داد بلکه بر اساس شواهد، نوعی سهل انگاری عمدی در مقامات سعودی در خصوص چنین رفتارهایی وجود دارد.

علی رغم مخالفت صریح قانون اسلام با چنین اموری، چندین سال است مجازات اعدام در مورد اعمال همجنسگرایانه انجام نشده است. آخرین بار در سال 2002 یعنی 15 سال پیش انجام گرفت

دیپلمات سعودی در واشینگتن اذعان داشته که لواط در میان بسیاری مردان (با رضایت نه زور) امری طبیعی و روزانه است و همچنین رییس پلیس مذهبی سعودی، به وجود جمعیت‌های همجنسگرا اعتراف نمود است.

 چنین رفتارهایی و چنین برخوردی، چالش‌های مختلفی را متوجه هویت سعودی می‌کند چرا که هویت تاریخی این کشور بر اساس پدرسالاری شکل گرفته است و همچنان مبتنی بر مفهوم مردانگی باقی مانده است.

با گسترش فضای مجازی، مفهوم غربی هوموسکشوالیزم، در حال فراگیر شدن در گفتمان همجنسگرایان سعودی است؛ در حالی که نسل‌های جدید؛ با پذیرفتن هویت جنسی جدید؛ توجهی به نقش برتر مردانگی و مردانگی زدایی لازم در هویت همجنسگرایی ندارند.

در توییتر نیز کمپینی با نام «احترام به حقوق همجنسگرایان»؛ در سال 2016 در سعودی شکل گرفت و در واقع؛ این موضوع در حال تبدیل شدن از ناهنجاری؛ به یک هویت آشکار در جامعه سعودی است که البته، حکومت را از جانب محافظه کاران، تحت فشار خواهد گذاشت و از سوی دیگر نیز تکامل روایت گفتمان همجنسگرایی، موقعیت برتر حاکمیت را در فرایند مدرن سازی، به مخاطره خواهد انداخت.